Κάτι αιώνες και αρκετά χιλιόμετρα ... προς δυσμάς ... ή προς ανατολάς;

Μεταφράζω από το ΜΕΓΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΝ του Χρυσάνθου του Μαδυτινού (έκδοση 1832), από το ΒΙΒΛΙΟΝ Ε'  Κεφάλαιο Ζ' "Περί Αρμονίας", το μέρος εκείνο που αναφέρεται στην δυτική Αρμονία. Το κείμενο μας δίνει ανάγλυφα την απόσταση των εποχών μας, αλλά και την πολιτιστική απόσταση Δύσης και Ανατολής, τουλάχιστον όπως την αντιλαμβάνεται ή όπως θέλει να την αντιλαμβάνεται ο Χρύσανθος - χαρακτηριστικά διαφωτιστική είναι η τελευταία παράγραφος.

Επισημαίνω ότι όλα τα εντός παρενθέσεων ή αγκυλών είναι διευκρινιστικές σημειώσεις δικές μου. Τα εντός παρενθέσεων είναι επεξηγηματικά σχόλια, τα εντός αγκυλών συμπληρώνουν το νόημα.

______________________

σελ. 220

456. ……………

Η Αρμονία είναι μια σειρά από συμφωνίες (=συνηχήσεις, συγχορδίες), που διαδέχονται η μία την άλλη, και που είναι αρεστές στο άκουσμα (α). Και όπως η μελωδία παράγεται από τον συνδυασμό φθόγγων, έτσι και η Αρμονία διαμορφώνεται με τον συνδυασμό συμφωνιών.

457. Η συμφωνία κατ’ αυτούς [τους ευρωπαίους] απαρτίζεται όχι μόνο από δύο φθόγγους, όπως πχ γα κε (do mi), αλλά και από τρεις, όπως γα κε νη (do mi sol), ή και τέσσερεις: γα κε νη Γα (do mi sol Do), ή και πέντε: γα κε νη βου Γα (do mi sol si Do). ^{υποσημείωση 1}

458. Μέρη (φωνές, περιοχές, έκταση φωνών) της Αρμονίας, τα κυριότερα, είναι τρία: το Υπατοειδές (χαμηλό), το Μεσοειδές (μεσαίο) και το Νητοειδές (υψηλό). Καθένα απ’ αυτά αν και αποτελεί ολοκληρωμένη μελωδία, εν τούτοις υπηρετεί ένα κοινό μέλος (υπενθυμίζεται ότι μέλος = μελωδία-ρυθμός-λέξεις), όμως με φθόγγους διαφορετικού ύψους (ποσόν=ύψος / pitch) που συνηχούν, είτε σύμφωνα (κατά την αρχαία ορολογία σύμφωνα διαστήματα είναι η τέλεια 8η, 5η και 4η), είτε παράφωνα (3ες και 6ες , μικρές και μεγάλες) και που βρίσκονται εντός του κάθε μέρους (μέσα στην έκταση κάθε φωνής). Κατ’ αυτόν τον τρόπο, αν μια αρμονική ακολουθία αρχίζει από τους φθόγγους ζω δι βου (fa# re si), το υπατοειδές μέρος (η χαμηλή φωνή) θα αναλάβει τον φθόγγο βου (si)• το μεσοειδές τον δι (re), και το νητοειδές τον ζω (fa#). Πολλές φορές η αρμονία απαρτίζεται από περισσότερα μέρη (φωνές).

459. Η Aρμονία ψάλλεται από πολλούς• επειδή ένας με μία φωνή δεν μπορεί να ψάλλει όλα τα μέρη της Αρμονίας. Οπότε, όταν οι συγχορδίες τοποθετούνται έτσι που να διαδέχεται η μία την άλλη, τότε καθένας ψάλτης [χορωδός] ψάλλει με τη φωνή του τους φθόγγους που ανήκουν στο δικό του μέρος, όποιο του ανατεθεί, μεταβαίνοντας από τον φθόγγο μιας συγχορδίας στον φθόγγο της επόμενης, και αν, καθώς συνηχούν οι φωνές των ψαλτών, αυτό το μίγμα φωνών αρέσει στους ακροατές, τότε λέμε ότι εκτελείται σωστά η Αρμονία. Και αυτός ο τρόπος τού να ψέλνουν όλοι μαζί λέγεται Συνωδία (συν+ωδή) - Accompagnement.

(α) Υπάρχουν και άλλοι πολλοί ορισμοί της Αρμονίας, όπως αυτός: Αρμονία είναι η τέχνη τής τέρψης τής ακοής μέσω τού συνταιριάσματος πολλών φθόγγων που ακούγονται ταυτόχρονα.

__________________________

σελ. 221

460. Διδάσκουν [οι ευρωπαίοι] δύο μεθόδους Συνωδίας. Η μία είναι αυτή που πραγματοποιείται γενικά στις φωνητικές συνθέσεις , στην Ψαλμωδία. Η άλλη είναι εκείνη που πραγματοποιείται μέσω των οργάνων. Η πρώτη λοιπόν μέθοδος, η οποία είναι και αρχαιότερη, απαιτεί ο φθόγγος κάθε μέρους (φωνής) να «αντικρύζει» τον κάθε φθόγγο των άλλων μερών (φωνών) • και οι συλλαβές των λέξεων του μέλους μπορεί να λέγονται από τους ψάλτες είτε συγχρόνως, είτε όχι, ανάλογα με το είδος της Αρμονίας. Συνηθίζεται μάλιστα, να ανατίθεται η αρχή τού μέλους στη μεσαία φωνή (στον tenoro) και να πραγματοποιείται με τέλειες συμφωνίες. (εδώ γίνεται αναφορά μάλλον στην πρώιμη πολυφωνία και στις τεχνικές τού organum και του conductus).

461. Η σύνθεση ενός μέλους γίνεται με κριτήριο την τέρψη της ακοής, χωρίς να τηρούνται κάποιοι κανόνες, ή έστω με λίγους κανόνες. Και από τη μια μεριά, κάθε μέλος αν πετύχει τον στόχο τού να αρέσει, τότε εγκρίνεται, χωρίς να ταξινομείται με κριτήριο κάποιους κανόνες. Κι όποιο δεν αρέσει, με παρόμοιο τρόπο αποδοκιμάζεται. Η Αρμονία, απ’ την άλλη, κατασκευάζεται καταστρώνεται και γράφεται, βασιζόμενη σε κανόνες, χωρίς να δοκιμάζεται πάντοτε ακουστικά. Και αφού με αυτόν τον τρόπο συντεθεί, ψάλλεται και συχνά συμβαίνει να γίνεται αρεστή [στην ακοή]. Εν κατακλείδι, από τα δύο αυτά είδη τής [δυτικής] Μουσικής, το ένα δημιουργείται με αυτόματο τρόπο, και το άλλο, η Αρμονία δηλαδή, με τέχνη. Και το μέλος μπορεί να το συνθέσει ακόμα και ο εντελώς αμύητος στην Μουσική, και αρέσει περισσότερο σχεδόν και από τον Θάμυρι. Αρμονία όμως μπορεί να δημιουργήσει μόνον αυτός που έχει διδαχτεί τους κανόνες της Μουσικής.

462. Οι κανόνες αυτής της Αρμονίας [της δυτικής] είναι τόσοι πολλοί που μπορούν να γεμίσουν βιβλίο ολόκληρο. Μάλιστα, είναι με τόση ακρίβεια στηριγμένοι στα διαστήματα της Ευρωπαϊκής διατονικής κλίμακας, ώστε αν παραστεί ανάγκη να εφαρμοστούν στην δική μας διατονική κλίμακα, θα πρέπει να μεταβάλλουμε τα διαστήματά της.

____________________________

σελ. 222

Αυτή πάλι, η αρμονική συνωδία, απαιτεί ακροατές συνηθισμένους στο να την απολαμβάνουν με ευχαρίστηση. Οπότε, για εμάς που δεν παίρνουμε την παραμικρή ευχαρίστηση από αυτού του είδους την αρμονική συνωδία, δεν χρειάζεται να γίνει και παραπάνω λόγος περί αυτής• επειδή ούτε τους ακροατές μας ευχαριστούμε, και όποιος τέλος πάντων από περιέργεια θέλει να κάνει μια διεξοδική έρευνα γι αυτήν, μπορεί να ανατρέξει σε κάποιο από τα βιβλία που διαπραγματεύονται αυτό το γνωστικό αντικείμενο και να ικανοποιήσει την περιέργειά του. Πάντως, για να σου δείξουμε [ω, αναγνώστα] απλώς και μόνον το πώς γράφεται η Αρμονία, εδώ για χάρη σου παρατίθεται ένα παράδειγμα, παρμένο από αυτά του Αλεξάνδρου Χορόν [Alexandre Étienne Choron], «μεταφρασμένο» από τον Χρύσανθο.

                       

   faux-bourdon

________________________________
υποσημείωση 1:
Η αντιστοιχία των ονομάτων των ευρωπαϊκών και των βυζαντινών φθόγγων βασίζεται στην αντιστοιχία που ο ίδιος ο Χρύσανθος κάνει στον εξής πίνακα (σελ 33):

-Μπαμπά, ο θόρυβος είναι μουσική;

Δεν είμαι μπαμπάς για να σας λύσω την απορία. Γι αυτό περιορίζομαι να μεταφράζω από το ΜΕΓΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΝ Χρυσάνθου επισκόπου Διρραχίου (1832, Τεργέστη, τυπογραφείο Michele Weis), το πρώτο  έντυπο μουσικό θεωρητικό της νεοελληνικής, που αφορά στην εκκλησιαστική μας κυρίως μουσική.

Ο Χρύσανθος ο Μαδυτινός ήταν ο εμνευστής της νέας μουσικής εκκλησιαστικής σημειογραφίας, ο θεωρητικός της, που μαζί με τον Χουρμούζιο Χαρτοφύλακα και τον Γρηγόριο Πρωτοψάλτη μετέγραψαν πλήθος μελών από παλαιότερες σημειογραφίες, και καθιέρωσαν ένα νέο σύστημα μουσικής εκπαίδευσης, με την αρωγή του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

σελ. 1

Πώς ορίζεται και διαιρείται η Μουσική

1. Μουσική είναι η επιστήμη που ασχολείται με το μέλος και με όσα συμβαίνουν σχετικά με αυτό (α).

(α) Ο Αριστείδης [Κοϊντιλιανός] έτσι ορίζει τη Μουσική. Ο Πλάτων την ορίζει έτσι: Μουσική είναι το αποτέλεσμα της μίμησης των συμπεριφορών καλύτερων ή χειρότερων ανθρώπων. Ο Νικηφόρος ο Βλεμμύδης έτσι: Μουσική είναι η γνώση ποσοτήτων που προσδιορίζονται από σχέσεις. Και ο Ερμής [ο Τρισμέγιστος] έτσι: Μουσική είναι η τάξη όλων των πραγμάτων.

Οι αρχαίοι φιλονικούσαν σε μεγάλο βαθμό για τη φύση, το υποκείμενο, την πλατύτητα και τα μέρη τής Μουσικής. Διότι στο όνομά της έδιναν μιαν έννοια πολύ πιο πλατειά από αυτή που της δίνουμε εμείς. Επειδή με τον όρο «Μουσική», εννοούσαν όχι μόνο το τραγούδι, την ποίηση ή τον χορό, αλλά και τις σπουδές όλων των επιστημών. Γι αυτό και οι Αθηναίοι, σύμφωνα με τον Ησύχιο, έδιναν σε όλες τις τέχνες το όνομα της Μουσικής. Και γι αυτό ονομάζονταν απλώς «φιλόμουσοι» ακόμα και οι φιλόλογοι. Και ο περίγυρος του Πυθαγόρα και του Πλάτωνα έλεγε ότι τα πάντα στον κόσμο είναι Μουσική. Οι φιλόσοφοι μάλιστα, συνηθίζουν τις παρακάτω εκφράσεις: θεία Μουσική, κοσμική Μουσική, ουράνια Μουσική, ανθρώπινη Μουσική, ενεργητική Μουσική, σκεπτική, εκφαντορική (=εκδηλωτική, και κατά μίαν έννοια αποκαλυπτική), οργανική, ωδική, κλπ.

--------------------------------------------------------------------------------------

σελ. 2

2. Μέλος είναι μια σειρά φθόγγων, που ο ένας διαδέχεται τον άλλο, και που είναι αρεστοί στην ακοή. (α)

3. Φθόγγος είναι «φωνής πτώσις εμμελής» πάνω σε μία συγκεκριμένη τάση [=παραγωγή ήχου μιας συγκεκριμένης συχνότητας, η οποία κατά τη θεωρία της χορδής, με δεδομένο το μήκος και το πάχος της, καθώς και το υλικό της, καθορίζεται από την τάση της, σ.μ.]. Δηλαδή ο φθόγγος είναι το βγάλσιμο μιας φωνή είτε από ανθρώπινο στόμα, είτε από αυλό, είτε από χορδή που βρίσκεται σε ένα συγκεκριμένο τέντωμα. Διότι η φωνή που βγαίνει από μία χορδή καθώς αυτή τεντώνεται δεν λέγεται φθόγγος, επειδή παράγεται από πολλές [διαδοχικές]τάσεις. Η "πτώση τής φωνής" [=παραγωγή ήχου συγκεκριμένης συχνότητας] πρέπει να συντελεί στην παραγωγή μέλους. Διότι μία και μόνη πτώση φωνής από μία χορδή, όταν δεν αφορά στην παραγωγή μέλους, δεν λέγεται φθόγγος αλλά ψόφος που βγαίνει ματαίως. Οι φθόγγοι είναι λοιπόν το υποκείμενο, η ύλη της Μουσικής.

Αυτοί είτε εκπίπτουν από ανθρώπινο στόμα, είτε από όργανα πνευστά, έγχορδα, ή κρουστά, είναι δυνατόν να διακρίνονται με ακρίβεια και να αναγνωρίζονται από τους καλούς μουσικούς πάντα ως αυτοί που είναι και χωρίς λάθη. Και αυτός είναι ο λόγος που ο Αριστείδης αποκάλεσε επιστήμη τη Μουσική. (β).

4. Και το μέλος χωρίζεται σε τέλειο και σε ατελές, που ονομάζεται και μελωδία. Και μελωδία ονομάζεται μια χωρίς ρυθμό πλοκή φθόγγων που είναι ανόμοιοι ως προς την οξύτητα ή τη βαρύτητα. Ενώ τέλειο μέλος είναι εκείνο που συνίσταται από μελωδία, ρυθμό και λέξεις (γ). Μάλιστα, το ιερό μέλος ονομάζεται Ψαλμωδία (δ).

(α) Κατά τον Βακχείο [τον Γέροντα], μέλος είναι η χαλάρωση και η ένταση που παράγεται από εμμελείς φθόγγους. (εμμελείς= που ανήκουν σε ένα μέλος, σ.μ.).

(β) Έτσι ορίζει τον φθόγγο ο Ευκλείδης. Ο Βακχείος τον ορίζει έτσι: φθόγγος είναι η πτώση φωνής πάνω σε μία τάση μέλους. Και ο Ψελλός [Μιχαήλ] έτσι: φθόγγος είναι μια φωνή που ανήκει σε μία σωστά κουρδισμένη κλίμακα, νοούμενη χωρίς την έννοια της διάρκειας.

(γ) Αριστείδου, βιβλίο α’, σελ. 28.

(δ) Στον όρο Ψαλμωδία υπάγονται όλα τα εκκλησιαστικά μέλη, δηλαδή το Άσμα, η Ωδή, το Κοντάκιο, το Τροπάριο, το Απολυτίκιο, η Υπακοή, ο Οίκος, το στιχηρό, οι Αίνοι, οι Μακαρισμοί, το Κοινωνικό, το Χερουβικό κλπ.

---------------------------------------------------------------------------

σελ. 3

5. Συστατικά στοιχεία του μέλους γνωρίζουμε δύο: την ποσότητα και την ποιότητα. Γι αυτόν τον λόγο και οι "χαρακτήρες" (τα σύμβολα, τα σημάδια της μουσικής σημειογραφίας), με τους οποίους καταγράφεται το μέλος, προσεγγίζονται και διδάσκονται, γενικώς ελέγχονται, και με τις δύο ιδιότητές τους [της ποσότητας και της ποιότητας], ούτως ώστε να καταγράφουν όλες τις ενέργειες του μέλους.

6. Μελίζειν (=μελουργία, κατασκευή μέλους) είναι το να εφευρίσκει κάποιος ένα μέλος και να το προσαρμόζει στις λέξεις ενός τροπαρίου, ή στίχου κλπ, καταγράφοντάς το με τα σύμβολα της μουσικής σημειογραφίας [τα μουσικά σημάδια].

7. Άδει ή Ψάλλει λοιπόν κάποιος χωρίς τεχνική, όταν παρόλο που αγνοεί τους κανόνες τής Μουσικής, βγάζει πολλούς φθόγγους που διαδέχονται ο ένας τον άλλον και παρόλα αυτά αρέσει στους ακροατές (α). Με τέχνη κάποιος ψάλλει, όταν γνωρίζοντας τους κανόνες τής Μουσικής, εκτελεί το μέλος που παριστάνουν τα μουσικά σημάδια, στο επίπεδο που έφτασε να το διδαχτεί. Και επιστημονικώς ψάλλει μόνον ο τέλειος μουσικός.

(α) Όταν στοχαζόμαστε για την αρέσκεια που προξενεί η Μουσική σε μία από τις αισθήσεις μας, στην ακοή δηλαδή, σπάνια θα τύχει να αρέσει περισσότερο ο ασπούδαστος στην τέχνη τής Μουσικής, από τον σπουδασμένο. Και συμβαίνει το ίδιο μέλος, σε κάποιους να είναι αρεστό, ενώ σε άλλους όχι. Και μάλιστα αυτό συμβαίνει στους αλλοδαπούς ακροατές, των οποίων η ακοή τους δεν είναι συνηθισμένη να ακούει παρόμοια μέλη. Επειδή συμβαίνει ο κάθε τόπος να έχει την δική του Μουσική, που, πώς να το κάνουμε, αρέσει μόνο στους ντόπιους. Οπότε, όσο περισσότερο ένας Μουσικός ασχολείται με την αφομοίωση και την βιωματική σχέση όλο και περισσότερων μουσικών συνηθειών, τόσο περισσότερο μπορεί να βρίσκει μέλη ποικίλα και ενδιαφέροντα. Διότι κάθε έθνους η Μουσική εμπλουτίζει τα ενδιαφέροντά του ανάλογα με την φυσική του κλίση. Φερ’ ειπείν, τα γνήσια Γαλλικά χορευτικά κομμάτια είναι πρόσχαρα και ελαφρά, και σου κάνουν όρεξη να τα χορεύεις με ζωηράδα τόση όση για να σου φέρει χαρά, όχι όμως και για να κουραστείς. Οι Βρεττανικές μελωδίες όμως σε διεγείρουν, επειδή έχουν κάτι το ορμητικό κάποιες φορές μέχρι τη χυδαιότητα, και ξεσηκώνουν, χωρίς καλά-καλά να το καταλάβει, τον χορευτή στο τρέξιμο και στο να χορεύει μέχρι να κουραστεί. Ενώ οι Πολωνικές είναι σεμνές και σοβαρές. Και πιο νόστιμο είναι κάποιος να περπατά σαν τους Πολωνούς, παρά να χορεύει σαν κι αυτούς.

--------------------------------------------------------------

σελ. 4

8. Τέλειος μουσικός ονομάζεται όποιος μπορεί αφενός να ψάλλει, προξενώντας είτε τέρψη, είτε θλίψη, χαύνωση ή ενθουσιασμό, ορμή και θάρρος, ή δέος ή οτιδήποτε από όλα όσα κινούν τη ψυχή προς κάποιο πάθος [με την έννοια της μεταβολής της ψυχικής διάθεσης]. Αφετέρου, είναι σε θέση να μελοποιεί, γνωρίζοντας ακριβώς όλα τα συμβάντα που συντελούν στην δημιουργία τού μέλους. Δηλαδή, τους φθόγγους, τα διαστήματα, τους τόνους, τους ήχους, τα συστήματα, τους ρυθμούς, την αρμονία, τη δύναμη των λέξεων κλπ.

(α) Ο Βακχείος λέει τα εξής: Μουσικός είναι αυτός που γνωρίζει καλά όσα μπορεί να προκαλέσει μια μελωδία. Γιατί οι αρχαίοι ήθελαν και επέβαλαν να είναι ο Μουσικός, και φιλόσοφος, και ποιητής, και να θεωρείται ότι ανήκει ή να προέρχεται από την αριστοκρατία. Διότι η Μουσική αυτών των αρχαίων μουσικών έπρεπε να είναι ικανή να κινεί την ψυχή του ακροατή προς τις μεταβολές που απαιτούσαν τα ήθη των εποχών αυτών. Δηλαδή έπρεπε να μπορεί «να πλάθει και να προσανατολίζει με το ρυθμό της τις ψυχές των νέων προς την ηθική ομορφιά», Πλούταρχος.

--------------------------------------------------------------------

και ολίγα περί της φύσεως του ήχου:

σελ. 123

ΒΙΒΛΙΟΝ ΤΕΤΑΡΤΟΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α’

Περί Ήχου

278. Ο ήχος είναι ψόφος που παράγεται από έμψυχα και από άψυχα σώματα (α). Ψόφος είναι μια μεταβολή τού αέρα όταν αυτός χτυπιέται (β). Και είναι ο ψόφος το βασικότερο και γενικότερο ακουστικό φαινόμενο. Συνίσταται από την κίνηση του αέρα που προκύπτει από το χτύπημα που δέχεται ένα σώμα που παράγει τον ψόφο. Και δεν είναι ανάγκη να κινείται όλο το σώμα το οποίο παράγει τον ψόφο – αρκεί να πάλλονται κάποια τμήματά του, ή να σείονται, ή να κινούνται. Τρεις είναι οι συντελεστές ενός ψόφου: το σώμα που χτυπιέται, ο αέρας που κινείται και το ακουστικό όργανο που πλήττεται από τον κινούμενο αέρα.

(α) Ο ορισμός αυτός είναι του Αριστοτέλη. Ο ήχος ποιητικά λέγεται και Ηχή. Ηχώ ονομάζεται αυτό που έρχεται σαν απάντηση σε μια κραυγή. Οι μουσικοί μάλιστα γενικώς δίνουν μεγάλη προσοχή στο φαινόμενο της ηχούς.

Ο Αρχιμανδρίτης Άνθιμος Γαζής ορίζει τον ήχο ως εξής: Ο ήχος είναι μία κυματοειδής κίνηση του αέρα, που παράγεται από τη τρεμουλιαστή κίνηση των μερών ενός σώματος, η οποία προξενείται από κτύπημα. Αυτοί οι κυματισμοί ή κλονισμοί του αέρα, κτυπώντας το τύμπανο των αφτιών μας, προξενούν στην ψυχή μας αυτό το αίσθημα [του ήχου] δια μέσου των νεύρων.

(β) Ο ορισμός αυτός είναι του Κλαύδιου Πτολεμαίου. Ο Αριστοτέλης ορίζει τον ψόφο ως εξής: Ψόφος είναι η κίνηση αυτών που μπορούν να κινηθούν κατά τον ίδιο τρόπο που αναπηδούν τα ευρισκόμενα σε κατάσταση ηρεμίας, μόλις κάποιος τα κρούσει.

-------------------------------------------------------------------------------------------

σελ. 124

279. Ανάλογα με το διαφορετικό τίναγμα που κάνουν τα σώματα που παράγουν κάθε ψόφο, ο αέρας κάνει διαφορετικούς κυματισμούς και παράγει αντίστοιχα διαφορετικούς και ειδικούς ήχους που έχουν διαφορετικά ονόματα: Ηχώ, Κέλαδος (=θόρυβος ορμητικού νερού), Κτύπος, Ογκηθμός (=γκάρισμα), Φλοίσβος (ήχος από απαλό θαλάσσιο κύμα), Ροίζος (= σφύριγμα ταχέως κινούμενου αντικειμένου, πχ βέλους), Δούπος (=γδούπος), Πάταγος (=ισχυρός ήχος από σύγκρουση), Κλαγγή (= άναρθρη φωνή), Ζίγγος (=βούισμα εντόμου), Κραγή (=κράξιμο πουλιών), Βοή, Οιμωγή (=θρηνητική κραυγή), Φωνή, Στεναγμός, Λαλιά (=φλύαρο κελάηδημα), Ψιθύρισμα, Βροντή, Συριγμός (=σφύριγμα, σφύριγμα φιδιού), Θρούς, Μηκασμός (=βέλασμα), Μύκημα (=μούγκρισμα βοδιού), Βρόμος (=βούισμα), Βρυγμός (=μούγκρισμα λιονταριού, τρίξιμο δοντιών), Υλακή (=γαύγισμα), Ωρύωμα (ουρλιαχτό), Χρεμετισμός (=χλιμίντρισμα).

280. Τους τρόπους τής παραγωγής αυτών των ειδικών ήχων παρατηρώντας οι μουσικοί, και καθώς τους μιμούνται κάποιες φορές, τους καθιερώνουν ως μελωδική μανιέρα. Έτσι, ο Πέτρος ο Γλυκύς [ή Μπερεκέτης] στον ειρμό «Εν βυθώ κατέστρωσε ποτέ» εκεί που λέει τη λέξη «αμαρτία», μιμείται με πολύ έξυπνο τρόπο τον ογκηθμό. Και ο Δανιήλ [Πρωτοψάλτης, Κωνσταντινούπολη 18ος αι., μαθητής τού Π.Χαλάτζογλου] στο «Μνήσθητι Δέσποινα», στη λέξη «στεναγμόν», προβάλλει κατ’ επανάληψη με τη μελοποίησή του τη συλλαβή «αχ». Και ο Πέτρος ο Λακεδαιμόνιος [ή Πελοποννήσιος, ή Λαμπαδάριος] στο «Νέους ευσεβείς», στη λέξη «διασυριγμόν», μιμείται τον συριγμό. Και διάφοροι άλλοι κάνουν αντιστοίχως άλλα.

Ιδού ο  μουσικός "ογκηθμός" του Πέτρου του Γλυκέως.

Ακούστε το σημείο αυτό και μαζί και την κατάληξη της φράσης από την Χορωδία του Συλλόγου Ιεροψαλτών υπό την διεύθυνση του αείμνηστου Άρχοντος Πρωτοψάλτη της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Θρασύβουλο Στανίτσα (από τον διπλό δίσκο: Πέτρος Μπερεκέτης, σε επιμέλεια του μουσικολόγου Γρηγορίου Στάθη).

Και τώρα αναλογιστείτε αυτά που διαβάσατε καθώς θα βλέπετε στο παρακάτω βίντεο τον John Cage να παρουσιάζει το έργο του Water Walk στην δημοφιλή εκπομπή "I 've got a secret" του καναλιού CBS της αμερικανικής τηλεόρασης, (Γενάρης 1960). Και παραδόξως, το συντηρητικό (;), σαχλό (;) κοινό της ζωντανής εκπομπής δεν έκραξε. Το αντιμετώπισε ως ένα έξυπνο αστείο. Ο Cage όμως, καθόλου υπογείως,  καθιέρωνε στο ευρύ κοινό την "Μουσική των Θορύβων".

Δεν πρέπει να την παίζετε (την glass harmonica)

Το γεγονός ότι την τεράστια αρχική αποδοχή της την διαδέχτηκε η περιφρόνηση, ίσως δεν οφείλεται στο ότι ήταν μόδα που πέρασε.

Ιδού τι έλεγε γι’ αυτήν ο μουσικολόγος Friedrich Rochlitz (1769-1842) στο γερμανόγλωσσο μουσικό περιοδικό Musikalische Allgemeine Zeitung που μεσουράνησε μεταξύ 1788 και 1848, όσο περίπου και «αυτή»:

«Η [glass] harmonica διεγείρει υπερβολικά τα νεύρα, καταβυθίζει τον εκτελεστή τού οργάνου σε αθυμία και κατόπιν σε σκοτεινή και μελαγχολική διάθεση, η οποία είναι η ασφαλέστερη μέθοδος για μίαν αργή αυτοκαταστροφή. Αν πάσχετε από κάποια νευρική διαταραχή, δεν πρέπει να την παίζετε. Αν δεν έχετε ακόμη ασθενήσει, δεν πρέπει να την παίζετε. Αν νιώθετε μελαγχολία, δεν πρέπει να την παίζετε.» <απόδοση από το σχετικό λήμμα τής αγγλικής βικιπέδια>

Εφευρέτης της ο Βενιαμίν Φραγκλίνος (1706-1790), νονός της επίσης. Την βάπτισε harmonica, η μουσική πιάτσα της όμως (κάποτε ανέρχονταν σε εκατοντάδες!), οι ερασιτέχνες εκτελεστές (μεταξύ αυτών και η Μαρία Αντουανέτα!) και οι συνθέτες που έγραψαν έργα γι αυτήν (μεταξύ αυτών και ο Μότσαρτ!) προέταξαν την λέξη glass για να αναφέρονται στην καταγωγή της, που δεν είναι άλλη από την ατραξιόν που πολλοί έχουμε δει ακόμα και σε οικογενειακές συγκεντρώσεις: ένας θαυματοποιός τής παρέας γεμίζει μερικά γυάλινα ποτήρια κολωνάτα με νερό, τα «κουρδίζει» διαφοροποιώντας τις στάθμες, και βρέχοντας το δάχτυλό του το κινεί περιστροφικά ακολουθώντας τη διαδρομή τού χείλους κάθε ποτηριού και αν έχει «κουρδίσει» καλά κι αν ξέρει τι κάνει ακούμε μιαν αιθέρια μελωδία - αλλά τι κουράζομαι να γράφω, έχουμε το βίντεο ….

Ο Φραγκλίνος βρήκε μια λύση πιο επαγγελματική: γυάλινοι κύλινδροι, σαν βραχιόλες, διαφορετικής περιμέτρου, περασμένοι σε μία ράβδο, ιεραρχημένοι κατά μέγεθος έτσι που στο σύνολό της η διάταξη να έχει κωνοειδές σχήμα, περιστρέφονται με έναν ποδοκίνητο μηχανισμό (θυμίζει ολίγον ραπτομηχανή) και ο εκτελεστής, αν δεν έχουν βεβαίως ακόμα διαταραχτεί πλήρως τα νεύρα του και δεν του έχουν φορέσει ζουρλομανδύα, με ελεύθερα (προσωρινά πάντα) τα υγραμένα δάχτυλά του χαϊδεύει την επιφάνεια των κυλίνδρων και ….. μα τι κάνω – έχουμε βίντεο:

Διάλεξα αυτά τα δύο πολύ σύντομα βίντεο για ευνόητους λόγους. Στο you tube υπάρχουν πολλά μακροσκελέστερα, αλλά δεν τα συνιστώ. Κι αν είχε δίκιο ο Rochlitz;

Χρήσιμα τηλέφωνα:
Αιγινήτειο Νοσοκομείο-Ψυχιατρική κλινική: 210 7291338, 210 7289408

----------------------
ΥΓ

• Για τους τολμηρότερους ιδού μία on line glass harmonica
• Για όσους θέλουν να ρισκάρουν την ψυχική τους ισορροπία και την σταθερότητα του οικονομικού τους προϋπολογισμού, ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν

theremin, η ανατολή τού παρελθόντος μέλλοντος ....

..... ενσαρκωμένη  στο  όργανο που παίζει η Κυρία τού βίντεο. Όχι δεν είναι από το ρηάλιτι για την ανάδειξη του νέου Γιούρι Γκέλερ. Άλλωστε αυτό που κάνει η κυρία Κλάρα Ρόκμορ θέλει περισσότερη αυτοσυγκέντωση απ' όση χρειάζεται κάποιος για να λυγίσει κουτάλια ....



Το όργανο theremin, γνωστό και ως aetherphone, etherophone, termenvox, ή και thereminvox, είναι ένα πρώιμο ηλεκτρονικό όργανο των αρχών του 20ου αιώνα, βασισμένο στα ραδιοκύματα, που επίσημα κατοχυρώθηκε από τον εφευρέτη του, Λεβ Σεργκέγιεβιτς Τέρμεν (Лев Сергеевич Термен το 1896-1993) το σωτήριον έτος 1928- εξελληνίζω το ονοματεπώνυμον κατά το παλαιόν: Λέων Σεργίου Θερμίνος. Ο ήχος του, κάτι μεταξύ φωνής σοπράνο και βιολιού, έγινε το σήμα κατατεθέν τού φουτουριστικού εξωτισμού. Ακούστηκε σε πολλές κινηματογραφικές ταινίες, ήταν η ατραξιόν πολλών συναυλιών, γράφτηκαν γι' αυτό κοντσέρτα και ... ξεχάστηκε. Το ξαναθυμήθηκε η μεταμοντέρνα εποχή μας και η ειδικευμένη εταιρεία   στα vintage ηλεκτρονικά και ηλεκτρακουστικά όργανα  MOOG (που δεν το ξέχασε ποτέ...), και που μάλιστα το εμπορεύεται σε ιδιαίτερα προσιτή τιμή.

Παραδίδονται και διαδικτυακά μαθήματα:



ευχαριστώ τον Πάνο Λυκούδη που κέντρισε τη μνήμη μου....

Διερευνητές-Υπολογιστές Συχνοτήτων .....

Frequency to Musical Note Converter

Το οφείλουμε στο UNSW, Πανεπιστήμιο του Σίδνεϋ, και ειδικότερα στον Andrew Botros.

Το εργαλείο αυτό βοηθά στο να "μεταφραστεί" μια δεδομένη συχνότητα σε νότα. Πχ βάζοντας στο κουτάκι τον αριθμό 325, ο διερευνητής μας πληροφορεί ότι πρόκειται για το Ε4 (μι της πρώτης γραμμής στο κλειδί του σολ) χαμηλότερο κατά 24 cents (24/100 του ημιτονίου - η οκτάβα διαιρείται σε 1200 cents, 100 για κάθε ένα από τα συγκερασμένα 12 ημιτόνια που την απαρτίζουν). Ο υπολογισμός γίνεται με δεδομένο ότι το A4 (λα του 2ου διαστήματος στο κλειδί του σολ) αντιστοιχεί στη συχνότητα 440Hz.

Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο και για τον υπολογισμό ενός διαστήματος εκπεφρασμένου σε μαθηματικό λόγο. πχ το διάστημα του ελάσσονος τόνου, όπως ορίζεται στο ΜΕΓΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΝ του Χρυσάνθου: 12/11

• Μετατρέπουμε με μία απλή διαίρεση τον κλασματικό 12/11 σε δεκαδικό: = 1,090909091
• Πολλαπλασιάζουμε το 440 που αντιστοιχεί στο A4 με τον δεκαδικό που αντιστοιχεί στο 12/11.
• Παίρνουμε αποτέλεσμα 480.
• Εισάγουμε το 480 στον Frequency to Musical Note Converter και μας πληροφορεί ότι αντιστοιχεί σε ένα "Β4 minus 49 cents" δηλαδή σε ένα Σι αμέσως υψηλότερο από το A4 (Λα4) 440Hz χαμηλότερο κατά 49 cents.

Δεδομένου ότι το Σι4 απέχει από το Λα4 κατά 2 ημιτόνια, δηλαδή 200 cents στο συγκερασμένο σύστημα, το διάστημα 12/11 αντιστοιχεί σε
200 - 49 = 151 cents.

Όμως, ένα πολύ καλύτερο εργαλείο για τον υπολογισμό διατημάτων/λόγων και για πολλούς άλλους σχετικούς υπολογισμούς είναι το Interval Conversion. Του βγάζω το καπέλο!!!

Πριν ξεκινήσουμε να δούμε τα πόσα χρήσιμα κάνει για μας, γλιτώνοντας μας πολύ χρόνο, ας πάμε να δούμε ολίγα περί συγκερασμού, όπως παρουσιάζονται στο Interval Conversion. Φυσικά, όσοι γνωρίζουν το θέμα, μπορούν να παρακάμψουν.

Στον πίνακα αυτόν μπορούμε να δούμε τα 12 συγκερασμένα διαστήματα που σχηματίζονται μέσα στην έκταση μιας  οκτάβας, σε αντιστοιχία με τους δεκαδικούς που εκφράζουν το συχνοτικό τους μέγεθος, καθώς και το μέγεθός τους μετρημένο σε cents. Όλα αυτά τα διαστήματα σχηματίζονται με βάση το μικρότερο από αυτά, το συγκερασμένο ημιτόνιο που αντιστοιχεί σε 100 cents. Μην σας φοβίζουν οι όροι, συγκερασμός, συγκερασμένο κλπ, διότι θα τους εξηγήσουμε πιο κάτω. Για την ώρα παρατηρείστε την "παρέλαση" των 12 διαστημάτων.

Δείτε και έναν παραστατικότατο πίνακα με τις νότες πάνω στο πιάνο και τις αντίστοιχες συχνότητές τους στο συγκερασμένο σύστημα:

Η κρίσιμη ερώτηση: Τι εννοεί ο ποιητής;

Απόδοση: Σε μερικούς αρέσει να μας λένε ότι το να αποκαλούμε μια συγκερασμένη 5η "τέλεια"  είναι μια λανθασμένη χρήση τού όρου και ότι τέλεια διαστήματα είναι μόνον αυτά που αποδίδονται με γνήσια κλάσματα (ακεραίων).

Τι συμβαίνει. Τα μουσικά διαστήματα, όπως μας έρχονται από την πυθαγορική παράδοση, αποδίδονται με μαθηματικούς λόγους, ως κλάσματα ακεραίων. Στον πίνακα που ακολουθεί μπορείτε να δείτε τις κλασματικές αποδόσεις των διαστημάτων (στη στήλη Just intonation interval). Τα διαστήματα που εκράζονται με λόγους έχουμε συνηθίσει να τα λέμε φυσικά.

Η οκτάβα πχ αποδίδεται από το κλάσμα 2/1. Αυτό σημαίνει ότι το Ντο5 θα έχει διπλάσια συχνότητα από το Ντο4 που βρίσκεται μια οκτάβα κάτω του. Ο ήχος είναι κύμα, το γνωρίζετε, και κάθε ήχος έχει μία θεμελιώδη συχνότητα που καθορίζεται από την συχνότητα του κυματισμού του, πχ ο ήχος του Λα του 2ου διαστήματος μέσα στο πεντάγραμμο "κυματίζει" 440 φορές μέσα σε ένα δευτερόλεπτο. Το Ντο6 κατά συνέπεια θα έχει 4πλάσια συχνότητα από το Ντο4. Το φυσικό ημιτόνιο εκφράζεται από το κλάσμα 16/15. Μια μείζων "φυσική" κλίμακα απαρτίζεται από τόνο μείζονα 9/8, τόνο ελάσσονα 10/9, φυσικό ημιτόνιο 16/15, τόνο μείζονα 9/8, τόνο μείζονα 9/8, τόνο ελάσονα 10/9 και φυσικό ημιτόνιο 16/15. Όλα αυτά τα 7 κλάσματα, αν πολλαπλασιαστούν μεταξύ τους μας κάνουν 2/1, μια οκτάβα δηλαδή, επειδή η "φαινομενική άθροιση" των διαστημάτων γίνεται με πολλαπλασιασμό των λόγων τους .... σκεφτείτε το, έτσι είναι (θυμηθείτε τις οκτάβες του Ντο, πιο πάνω).

Για δοκιμάστε να πολλαπλασιάσετε μεταξύ τους 12 φυσικά ημιτόνια. 16/15 στην δωδεκάτη δηλαδή. Ή 6 μείζονες τόνους. Ή 6 ελάσσονες. Κανένα από αυτά τα γινόμενα δεν ισούνται με 2/1=2 Αυτό σημαίνει ότι καμία από αυτές τις δομικές υπομονάδες της "φυσικής" κλίμακας δεν μπορεί να γίνει ο αποκλειστικός δομικός λίθος της. Αλλά και από την άλλη πλευρά να το δούμε, είναι αδύνατον η "12ης τάξεως ρίζα του 2" να εκφραστεί με λόγο ακεραίων, εφόσον είναι άρρητος αριθμός. (Γιατί "12ης τάξεως ρίζα του 2"; Μα αυτός είναι ο μόνος αριθμός που αν πολλαπλασιαστεί 12 φορές με τον εαυτό του μας δίνει αποτέλεσμα 2 = 2/1 που εκπροσωπεί την οκτάβα). Ε, και λοιπόν πού είναι το πρόβλημα; Δεν μπορούμε να αρκεστούμε σε "φυσικές" μορφές κλιμάκων, αρμόζοντας 7  λόγους ακεραίων που θα μας δίνουν αποτέλεσμα 2; Ναι, αν τραγουδάμε, ή αν παίζουμε άταστα όργανα, ή και πνευστά ακόμα. "Κουρδίζουμε" με το εκπαιδευμένο αυτί μας. Όμως τι γίνεται με ένα πληκτροφόρο; Ή με ένα όργανο με τάστα;

Αν φτιάξουμε την μείζονα κλίμακα από το πλήκτρο Ντο, τότε η συχνότητα της ΙΙ βαθμίδας της, του Ρε, θα πρέπει να έχει τιμή 9/8 της συχνότητας Ντο, και το Μι (η ΙΙΙ βαθμίδα) 9/8 x 10/9. Αν φτιάξουμε  ίδιας δομής κλίμακα από τη νότα Ρε, τότε το Μι θα πρέπει να έχει συχνότητα 9/8 της συχνότητας του Ρε. Δηλαδή θα πρέπει -μέχρι στιγμής- να έχουμε 2 Μι. Ένα ως σωστή "φυσική" ΙΙΙ βαθμίδα του Ντο, και ένα ως ΙΙ βαθμίδα (πάντα φυσική) του Ρε. Χάος. Δεν αρκούν 12 μόνον πλήκτρα για μία οκτάβα. Θεωρητικά μάλιστα, χρειαζόμαστε άπειρα πλήκτρα, αφού πάντα θα αναφύεται μία καινούργια αφετηρία για να σχηματιστεί πάνω της μία κλίμακα ... σκεφτείτε το. Εδώ, λοιπόν χρειάστηκε ο συγκερασμός. Όλα τα "φυσικά" διαστήματα πλην της 8ας καταργούνται και παραδίδουμε την "οικονομία" των πληκτροφόρων στους άρρητους αριθμούς. Θεωρούμε το ημιτόνιο, ως διάστημα που εκφράζεται από τον άρρητο "12ης τάξεως ρίζα του 2" και όλα τα άλλα διαστήματα ως δυνάμεις αυτού του αριθμού. Αυτός είναι ο συγκερασμός. Και γιατί παρακαλώ να μην θεωρείται "φυσικός". Στη Φύση, τα πάντα λαμβάνουν χώρα ή ερμηνεύονται με λόγους ακεραίων; Και για όσους διαμαρτύρονται, δείτε την σύγκριση τιμών μεταξύ "φυσικών" και "συγκερασμένων" συχνοτήτων. Ανεπαίσθητη διαφορά. Όχι; Συμφωνώ. Κι εγώ ακούω τη διαφορά "φυσικών" και "συγκερασμένων" διαστημάτων. Αλλά, όχι δυσάρεστα, τουλάχιστον όχι προκειμένου για Μπαχ.

Ας θαυμάσουμε τώρα το Interval Conversion:

1. Πρώτος ένας μετατροπέας των cents που εκφράζουν το μέγεθος ενός διαστήματος, σε δεκαδικό που εκφράζει τη συχνοτική διαφορά της κορυφής από τη βάση του. Καθώς και το ανάποδο.

2. Δεύτερος, τι θαύμα; Ένας μετατροπέας που μετατρέπει τη διαφορά δύο συχνοτήτων σε cents. Μπορούμε στη θέση των συχνοτήτων να βάλουμε ακεραίους, που είναι αριθμητής και παρονομαστής ενός λόγου που εκφράζει κάποιο πυθαγόρειας λογικής διάστημα. Καλό ε;

3α. Τρίτος, ένας υπολογιστής που υπολογίζει την τιμή μιας συχνότητας με βάση την απόστασή της κατά έναν αριθμό βασικών υπομονάδων από μία δεδομένη συχνότητα.

3β. Το σαγηνευτικό όμως είναι ότι μπορεί ο αριθμός των υπομονάδων που διαιρούν την οκτάβα να είναι οποιοσδήποτε επιθυμούμε. 72 πχ, που βολεύει και όσους ασχολούνται με την Βυζαντινή Μουσική, ή στα 53 για όσους ασχολούνται και με την Οθωμανική.

4. Και τελευταίο αυτό που κάνει και το Frequency to Musical Note Converter, αλλά το Interval Conversion το κάνει πολύ καλύτερα. Δείτε και θα καταλάβετε:

Ε, τι να κάνουμε.. Οι Γερμανοί έχουν άλλον αέρα.

ΚΑΛΟΦΩΝΙΚΟΣ ΕΙΡΜΟΣ

Ο Αρσένιος ο Μικρός, μελωδός πιθανώς του ύστερου 17ου αιώνα ή των αρχών του 18ου, δεν έχει αφήσει βιογραφικά ίχνη, παρά μόνον την υπογραφή του στα έργα του. Τον 17ο αιώνα η εκκλησιαστική μας μουσική γνωρίζει μιαν ακμή η οποία εκφράζεται με την καλλιέργεια μιας νέας μουσικής φόρμας που ονομάστηκε «Καλοφωνικός Ειρμός». Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή:

Ο ειρμός είναι δομική υπομονάδα μιας παλαιότερης φόρμας τής υμνολογίας μας, της φόρμας του Κανόνα. Ο Κανόνας, φόρμα που αναπτύχθηκε την εποχή του Δαμασκηνού ως απαύγασμα της νίκης των εικονολατρών, απαρτίζεται από 9 ωδές και κάθε ωδή έχει 4 στροφές εκ των οποίων η πρώτη ονομάζεται ειρμός, και επέχουσα θέση κεφαλής ακολουθείται από 3 πανομοιότυπες μετρικά και μελικά στροφές, που ονομάζονται ύμνοι. Κάθε ένας από τους 9 ειρμούς του Κανόνα, έχει δική του μετρική και δικό του μέλος. Ο Κανόνας, γενικά μελίζεται στο ειρμολογικό ή και σύντομο λεγόμενο μέλος. Φανταστείτε μια βασική χρονική μονάδα η οποία αντιστοιχεί σε διάρκεια στο χρόνο που κρατάει μια συλλαβή στον συνήθη λόγο της ομιλίας μας. Φανταστείτε την ως χρονική-μουσική ψηφίδα. Κάθε συλλαβή του Κανόνα ρυθμικά αντιστοιχεί σε μία χρονική-μουσική ψηφίδα, με εξαίρεση συλλαβές φορείς τόνου, ή καταληκτικές συλλαβές πριν από σημεία στίξεις, που κρατούν δύο χρονικές ψηφίδες. Συνολικά ο Κανόνας θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μια τραγουδισμένη ομιλία. Και έρχεται να διαδεχτεί την αρχαιότερη φόρμα του Κοντακίου, η οποία απαρτίζεται από μία κεφαλή (το κοντάκιον) και 24 πανομοιότυπους μελικά ύμνους τους λεγόμενους και οίκους. Ο Κανόνας, ως εκ τούτου είναι μια πολυπλοκότερη φόρμα από αυτήν του Κοντακίου.
Αν το Κοντάκιο παρασταθεί ως Α, Α1, Α2, Α3,…….Α24, ο Κανόνας θα παρασταθεί ως Α, Α1, Α2, Α3, Α4 – Β, Β1, Β2, Β3, Β4………..Θ, Θ1, Θ2, Θ3, Θ4.
Και ενώ το Κοντάκιο συνήθως επικεντρώνεται νοηματικά στην αφήγηση ενός εορταζομένου θέματος, ο Κανόνας συνήθως επικεντρώνεται σε ένα δογματικό θέμα, στις πρώτες ωδές συσχετίζοντάς το με την προτύπωσή του στην Παλαιά Διαθήκη και στις ακολουθούσες ωδές με την ενσάρκωσή του στην Καινή, ενώ την Θ΄ ωδή αφιερώνει στην Θεοτόκο.

Ο Καλοφωνικός ειρμός, σε αντίθεση με τις διδακτικές προθέσεις που εκφράζονται στον Κανόνα, επιλέγει τον αισθητικό δρόμο της ύψωσης προς το θείο. Ο μελουργός, επιλέγει έναν ειρμό από κάποιον προγενέστερο κανόνα και τον μελίζει εκτενώς, αφιερώνοντας σε κάθε συλλαβή του πολλές χρονικές-μουσικές ψηφίδες. Ανήκει ο Καλοφωνικός ειρμός, ως εκ τούτου στο «αργόν» λεγόμενο είδος της μελοποιΐας. Το ποιητικό κείμενο του Καλοφωνικού ειρμού, ήδη γνωστό, και ακουσμένο μέσω του ψαλθέντος Κανόνα της εορτής κατά τον όρθρο, αναπλάθεται αφομοιούμενο και σχεδόν αποδομημένο ως αυτόνομη μακροσκελής μουσική φόρμα, προς το τέλος της θείας λειτουργίας για να υπηρετήσει ανάγκες παράτασης της, ώστε να μοιραστεί πχ σε ένα μεγάλο εκκλησίασμα το αντίδωρο. Στον Καλοφωνικό ειρμό, αναγνωρίζουμε πολλά στοιχεία μιας καθαρής μουσικής φόρμας, όπως η ανάπτυξη μέσω μοτίβων, η επανάληψη μουσικών φράσεων, και γενικά χαρακτηριστικά που προσιδιάζουν μάλλον σε φόρμες οργανικής μουσικής, έστω και αν παραμένει ένα είδος εντός των πλαισίων της φωνητικής μουσικής. Ο ποιητικός λόγος γίνεται αχθοφόρος μουσικών νοημάτων (ανταποδίδοντας την εξυπηρέτηση που είχε κάνει η μουσική στον Κανόνα).

Και ως πεδίον αισθητικής έκφρασης ανέδειξε ο Καλοφωνικός ειρμός μεγάλους συνθέτες κατά τον 17ο και 18ο αιώνα με κορυφαίο τον Πέτρο Μπερεκέτη, ο οποίος θεωρείται και πατέρας του μουσικού αυτού είδους.

Στο βίντεο αυτού του ποστ, του Κουκουζέλη ζωγραφούντος εμού δε καλο(;)φωνούντος, παρουσιάζεται ο πρώτος Καλοφωνικός Ειρμός της πρώτης έντυπης έκδοσης του Καλοφωναρίου, της συλλογής Καλοφωνικών ειρμών, χρηστικού βιβλίου της ψαλτικής, ο οποίος αυτός ο πρώτος καλοφωνικός ειρμός της συλλογής ανήκει στον Αρσένιο τον Μικρό.

ένα νέο ιστολόγιο ενός φίλου

 evangelos gazis
 PAINTINGS + DIGITALS since 2007
 

ο Ευάγγελος Γαζής είναι ζωγράφος και ποιητής

Επέστρεφε .... για κουαρτέττο εγχόρδων, όμποε και κλαρινέτο

Από τα μέρη που ακόμα το να γράφεις μουσική έχει νόημα.
Leonid Desyatnikov RETURN. Μου 'φερε στο νου το καβαφικό "Επέστρεφε"...



ο Leonid Desyatnikov πρόσφατα ανέλαβε καλλιτεχνικός διευθυντής των Μπολσόι. Αγαπάει την Ελλάδα και την επισκέπτεται....

ΣΕΛΗΝΗΣ

..

17 fragmenta antiqua για τσίμπελ

Εάν…. είχαμε στα χέρια μας μόνο αυτό το απόσπασμα από τα ΣΤΟΙΧΕΙΑ του Ευκλείδη, από αυτόν τον μισοφαγωμένο Πάπυρο του Οξυρρύγχου, ίσως να μην είχαμε τώρα διαδίκτυο, επειδή προϋπόθεση θα ήταν να έχουμε βρει, πει και γράψει ξανά αυτά που είχε βρει ο Ευκλείδης. Ίσως, μάλιστα, να είχαμε επανέλθει σε ένα τέτοιο σημείο πολιτισμικό, όπου στο λείψανο αυτό του ευρεθέντος παπύρου, να αποδίδαμε κάποιες θεραπευτικές ιδιότητες, παρασυρόμενοι και από αυτό το ... «παράδοξο» γεωμετρικό σχήμα στα κάτω δεξιά του… Αλλά τι λέω «γεωμετρικό». Δεν θα ξέραμε ίσως ακόμα την Γεωμετρία.

Για καλή μας τύχη τα Στοιχεία του Ευκλείδη, έχουν ακέραια σωθεί σε άλλους παπύρους.

Να και δύο παλιά ποστ σχετικά:

Από τον Οξύρρυγχο στην έλλειψη συμφωνικής μουσικής παραδόσεως

Λείψανα

Συνέθεσα 17 fragmenta antiqua για cimbel, ως ένα στοχαστικό παιχνίδι πάνω στο θέμα της ανάγνωσης του παρελθόντος μέσα από φθαρμένα τεκμήριά του που μας χαρίζει η επιείκεια του χρόνου. Η υπόθεση του έργου είναι ότι πέφτει στα χέρια μου ένας αρχαίος πάπυρος μισοφαγωμένος απ’ την υγρασία των αιώνων. Πρόκειται, μάλλον, για ένα μικρό μουσικό ανθολόγιο. Στα διατηρημένα μέρη του σώζονται αποσπάσματα από 17 μουσικά κομμάτια. Μεταφέρω τις ευανάγνωστες μουσικές φράσεις στη σύγχρονη σημειογραφία και δίνω τα κομμάτια να τα μελετήσει στο τσίμπελ (ρώσσικο σαντούρι) η φίλη μου η Αγγελίνα…. πού να βρίσκεις τώρα αρχαίες λύρες. Ωστόσο, για να χαρίσω μιαν ηχητική «ανάσταση» και στα αδικοχαμένα, τα φθαρμένα ή δυσανάγνωστα μέρη, παρακαλώ την Αγγελίνα στα συγκεκριμένα σημεία που λείπουν φράσεις, να χτυπά με ένα ξερό χτύπημα της μπαγκέτας το καπάκι του οργάνου. Σε ένα σημείο ενός κομματιού, όπου το χτύπημα στο καπάκι είναι ρυθμικό, έχουν διασωθεί μόνο τα ρυθμικά σύμβολα – το σημείο αυτό θα το αντιληφθείτε…

Οι τίτλοι, παραδόξως, διασώθηκαν όλοι, εκτός από έναν, αυτόν του 17ου κομματιού, του οποίου μάλιστα μόλις δύο φθόγγοι έχουν διασωθεί, κι ίσως δεν ανήκει στο ανθολόγιο, αλλά πρόκειται για κάποιον ύμνο.

1. Παυσίλυπον
2. Χορός
3. Προπομπή
4. Ωδή
5. Χρησμός
6. Πολύσπαστον
7. Έπος
8. Παιδικόν
9. Συρματικόν
10. Σελήνης
11. Επιτύμβιον
12. Σήμαντρα
13. Πυθικός νόμος
14. Στάσιμον
15. Χορικόν
16. Εφήβων
17. Αδιάτακτον

Με τα λίγα .... περσικά που γνωρίζω απέδωσα τους τίτλους και εις την γιουτιουμπικήν.

Τα 17 fragmenta για τσίμπελ σε δύο βίντεο,

η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο του Αλκίνοου Ιωαννίδη. "Έφτιαξα αυτό το στούντιο για να ηχογραφώ ό,τι μου αρέσει", μας είπε καθώς μας υποδέχτηκε. Ο Αλκίνοος, ολοκλήρωσε το δώρο του με ένα κέρασμα σε ωραιότατον μαγειρείον της Σταμάτας. Αρνάκι στη γάστρα με πατατούλες, σπιτικό.

HighC σπουδή Νο 11

Το κομμάτι αυτό, φτιάχτηκε με το HighC 2.7. Ως βασικό υλικό χρησιμοποίησα ένα κομμάτι μου από τα "17 fragmenta" για σόλο τσίμπελ, το οποίο έχει ερμηνεύσει η Αγγελίνα Τκάτσεβα. Με την εντολή INSERT AUDIO FILE το εισήγαγα στο περιβάλλον του HighC και επεξεργάστηκα διάφορα αποσπασμένα και κλωνοποιημένα τμήματά του, αλλάζοντας την κυματομορφή τους (waveform) και την περιβάλλουσα (envelope). Το ίδιο έκανα και με μερικά δείγματα κρουστών και clusters φωνών. Χρησιμοποίησα και μερικές κυματομορφές του προγράμματος. Όσο για το βίντεο, πήρα μια σειρά φωτογραφιών του Πετεφρή, από αυτό το ποστ, και το "δούλεψα" στο Windows Movie Maker. Το συνολικό αποτέλεσμα, ίσως παραπέμπει σε ένα χιουμοριστικό θρίλερ, αλλά κάπως έτσι μου μοιάζει (εξ αποστάσεως) κάθε "ραντεβού με την έμπνευση".

HighC σπουδή Νο 10

Ο Thomas Baudel έφτασε αισίως στην version 2.7. του HighC. Η καινούργια version, μεταξύ πολλών άλλων καινοτομιών δίνει τη δυνατότητα εισαγωγής waves, διαχείρισής τους με τα εργαλεία του προγράμματος και επεξεργασίας μέσω ανασχεδιασμού του envelope. Έφτιαξα ενθουσιασμένος αυτή τη μικρή σπουδή, για να παίξω με τα νέα εργαλεία. Την αφιέρωσα στον T.Baudel.

Modern E Quartet

Σάββατο 23 Μαΐου στις 12.00 το μεσημέρι συναυλία ηλεκτρακουστικής μουσικής του Modern Electric Quartet.


Οι Κώστας Αναστασόπουλος 1ο βιολί
Στέλλα Καρυτινού 2ο βιολί
Patric Evans βιόλα
Cristopher Humphreys βιολοντσέλο

θα ερμηνεύσουν έργα:
Φανής Κοσώνα
Σπύρου Μακαρούνα
Σοφίας Σέργη
Γιώργου Χατζημιχελάκη

ειδικά γραμμένα για το κουαρτέτο με ηλεκτρονικό ηχητικό φόντο (tape).

Η συναυλία θα πραγματοποιηθεί στο

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΥ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗΣ,

Μπουμπουλίνας και Αθ.Διάκου, Πετρούπολη.

από λεωφόρο Πετρουπόλεως/25ης Μαρτίου μετά τη Στρογγυλή Πλατεία αριστερά.

Με μετρό στάση Αγ. Αντωνίου και στη συνέχεια λεωφορείο 700 – με ταξί η διαδρομή από σταθμό μετρό στα 5€ περίπου

ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΕΡΓΑ

Φανής Κοσώνα: Sail your red ship
Το έργο “Sail your red ship [Lament for Polychronis]” για ηλεκτρικό κουαρτέτο εγχόρδων και μαγνητοταινία είναι αφιερωμένο στη μνήμη ενός εκλιπόντος φίλου, του δύτη Πολυχρόνη Χρυσαφίτη. Η συνοδευτική μαγνητοταινία περιλαμβάνει επεξεργασμένο ηχητικό υλικό από θαλάσσια περιβάλλοντα. Με τη χρήση του υλικού αυτού, εκτός από τη συμβολική αναφορά στη μνήμη του εκλιπόντος, επιχειρείται και η πλαισίωση του έργου με ηχητικά και εποπτικά ερεθίσματα που έχουν ως στόχο να υποβοηθήσουν την επιχειρούμενη μέσω του έργου αυτού διασύνδεση θεμάτων υδροστατικής ισορροπίας πλοίου με τη μουσική υφή, μέσω ενός μαθηματικού μοντέλου της θεωρίας καταστροφών.

Σπύρου Μακαρούνα: Το ταξίδι της Rachel Corrie
Η Rachel Corrie, ακτιβίστρια, μέλος διεθνούς κινήματος ειρήνης, 23 χρονών, αμερικανίδα φοιτήτρια, σκοτώθηκε στις 16 Μαΐου 2003 στην Γάζα, στην προσπάθειά της να σταματήσει ισραηλινή μπουλντόζα που επιχειρούσε να γκρεμίσει σπίτι παλαιστίνιου γιατρού κάτοικου της περιοχής. Στάθηκε θαρραλέα μπροστά στο μηχάνημα όταν ο οδηγός του αδίστακτα πέρασε από πάνω της δύο φορές. Σε e-mail που στέλνει από την Γάζα λίγο πριν από την δολοφονία της γράφει, « Βέβαια θέλω να χορεύω, να έχω φίλους, να φτιάχνω κόμικς. Αλλά επίσης θέλω αυτό να σταματήσει. Δυσπιστία και τρόμος είναι αυτό που νοιώθω. Απογοήτευση. Απογοητεύομαι γιατί αυτή είναι η χυδαία πραγματικότητα του κόσμου μας και επειδή εμείς συμμετέχουμε σε αυτήν.» Μετά από όλα αυτά τα χρόνια τίποτα δεν έχει σταματήσει παρά μόνο η ζωή της. Στο ταξίδι της αυτό τώρα έχει δίπλα της τα νεκρά παιδιά των παλαιστινίων ενώ η αθλιότητα αυτή συνεχίζεται. Το έργο αυτό είναι αφιερωμένο στην μνήμη της και γράφτηκε για το Modern Electric Quartet το 2008.

Γιώργου Χατζημιχελάκη: Folkloric Acid (Φολκλορικόν Οξύ)
Το Φολκλορικόν Οξύ γράφτηκε τον Οκτώβρη του 2008 για το Modern E Quartet. Η γραφή του, ωστόσο, επιτρέπει τόσο την ηλεκτρακουστική, όσο και την καθαρά ακουστική εκτέλεσή του. Στο έργο, δύο κόσμοι φαινομενικά ανταγωνιστικοί, ο κόσμος του παρελθόντος που εκπροσωπείται από παραδοσιακούς ρυθμούς και φράσεις, και ο σύγχρονος κόσμος που εκπροσωπείται από οξείς ήχους και φρενήρη μουσικά γεγονότα, κατατείνουν στο να διαπλαστεί μία ενότητα, ενώ ο ήχος του ηλεκτρονικού φόντου (tape) και ο ηλεκτρακουστικός ήχος του κουαρτέτου αντικατοπτρίζουν ο ένας τον άλλο. Τον τίτλο έδωσε η Γεωργία Δαμαλά και της αφιερώνεται το έργο.

Σοφίας Σέργη: Breathless Punk
Το Breathless Punk γράφτηκε για τον Κώστα Αναστασόπουλο και το Modern E Quartet το 2008. Το έργο είναι γραμμένο στο καθιερωμένο πλέον στυλ της Σοφίας Σέργη, που χαρακτηρίζεται από ακατάπαυστη ενέργεια, εξουθενωτικά βιρτουόζικα μέρη, με τρελούς ρυθμούς και ζωντανές μελωδίες. Επίσης χαρακτηριστικό στα έργα της Σοφίας Σέργη είναι η χρήση, ή το «κλέψιμο» μερικών μέτρων μουσικής από τους αγαπημένους της συνθέτες. Στο Breathless Punk, η Σοφία συμπεριλαμβάνει λίγα μέτρα από το Piano Trio του Dimitri Shostakovich…. Πάντα μέσα σ’ ένα εντελώς νέο περιβάλλον. Στην περίπτωση αυτή, ο Diimitri γίνεται ένας Punk rocker!

MODERN-E-QUARTET
Το MEQ ιδρύθηκε το 2005 και ειδικεύεται στην ερμηνεία έργων σύγχρονης μουσικής.
Στα άμεσα σχέδια τους είναι η ηχογράφηση έργων για ηλεκτρικό κουαρτέτο ειδικά γραμμένα για το ΜΕQ.

HighC σπουδή Νο 8, ΤΡΕΙΣ ΕΠΙΚΛΗΣΕΙΣ

Το κομμάτι αυτό ζωγραφίστηκε στο HighC και επιζωγραφίστηκε με προηχογραφημένα δείγματα (samples) και με φράσεις από VST instruments.Το τελικό ρεμίξ έγινε στο CUBASE, αφού προηγουμένως τη ζωγραφισμένη βάση εκκίνησης που έφτιαξα με το HighC την εισήγαγα κατά ομάδες ήχων και συμβάντων προς το πρόγραμμα μίξης.

Άστρο της Ανατολής

Μουσικό Σχολείο Ρόδου. Διευθύνει ο φίλος μου, κοντραμπασίστας και μουσικοδίφης Γιάννης Μαλλιόπουλος. Δική του και η δροσερή ενορχήστρωση. Με αυτό το κομμάτι του Μάνου Χατζιδάκι απέσπασαν το Α' Βραβείο στους 15ους Πανελλήνιους Μαθητικούς Αγώνες 2009.



Συνεργασία του Συνόλου Εγχόρδων του σχολείου (καθηγητές: Γιάννης Μαλλιόπουλος, Ηρακλής Θανάσης) με το Σύνολο Κρουστών (καθηγητής: Νίκος Χασάπης).

HighC σπουδή Νο 7, επί τη ονομαστική εορτή ενός Πάλσαρ

αφιερωμένο στο δάσκαλό μου Θόδωρο Αντωνίου για τη γιορτή του


η ζωγραφική παρτιτούρα
Το κομμάτι "ζωγραφίστηκε" πρώτα στο HighC και κατόπιν κατά ομάδες ηχοχρωμάτων ή συμβάντων το εξήγαγα και το επεξεργάστηκα κάνοντας τη μίξη στο CUBASE.

HighC με ... ύφος, αλλά πώς;

Θα ήθελα να κάνω δυο παρατηρήσεις που αφορούν στο HighC και μόνον:
1. Οι περιορισμένες κυματομορφές και οι περιβάλλουσές του κάνουν τα κομμάτια να μοιάζουν. Και τι παράξενο: το πιάνο έχει ένα ηχόχρωμα, ο Chopin με τον Liszt δεν μοιάζουν όμως καθόλου!
2. Αν δεν χρησιμοποιήσει κανείς το HighC "γραφικά", αλλά MIDI, γιατί τότε να μην δουλέψει με ένα SoftSynth που έχει και μεγαλύτερο έλεγχο;

απόσπασμα από σχόλιο του Δημήτρη Συκιά σε προηγούμενο ποστ

Δημήτρη, νομίζω ότι τα ερωτήματα που έθεσες για το HighC σε ό, τι αφορά το ηχόχρωμα τα έχεις απαντήσει ήδη κατά ένα μεγάλο μέρος, δια της ιδίας της ρητορικής διατυπώσεώς των. Απλώς, παραπληρωματικά, έχω διάθεση να επεκταθώ και γι αυτό δεν σου απαντώ μεσώ των σχολίων, αλλά εδώ με ένα εκτενές ποστ. Ίσως και γιατί θεωρώ το θέμα σημαντικό που με οδηγεί έμμεσα σε έναν παράλληλο προβληματισμό.

Όντως οι κυματομορφές που διαθέτει δεν έχουν την ποικιλία που συναντά κανείς σε ένα soft synth. Γι αυτό σε καμμία περίπτωση το HighC δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ηχοχρωματική παλέτα, όπως πχ το ABsynth, ακόμα δε περισσότερο δεν μπορεί να υποκαταστήσει πλατφόρμες όπως το Kodact player που χειρίζονται ηχογραφημένα δείγματα ακουστικών οργάνων, ειδικά μάλιστα αν, όπως λες, χρησιμοποιηθεί όχι "γραφικά", αλλά ως midi. Αν κάποιος βέβαια το θελήσει, μπορεί με πολύ πειραματισμό να κατασκευάσει με το HighC πρωτότυπα ηχοχρώματα, ή και προσομοιωμένα.

Η μέθοδος είναι απλή: συνδυασμός διάφορων κυματομορφών και περιβαλλουσών , "πειραγμένων" ή μη, και κατόπιν "επιλογή όλων" και δημιουργία ενός νέου ενιαίου wav με την εντολή effects/make as wav. Ή και μεμονωμένα, να αναδιαμορφώσει-παραλλάξει κάποιος μία κυματομορφή και να τη συνδυάσει με κάποια από τις έτοιμες περιβάλλουσες, ή με κάποια περιβάλλουσα που ο ίδιος θα διαμορφώσει. Όμως, η όλη διαδικασία, θα εξυπηρετήσει περισσότερο έναν νοσταλγικό ρομαντισμό, παρά την ουσία. Διότι οι επαγγελματίες sound makers ή designers που δουλεύουν προς αυτή την κατεύθυνση, δουλεύουν με πλατφόρμες πανίσχυρες, όπως το ABsynth που αναφέραμε, και τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά.

Αλλά ας λοξοδρομήσουμε λίγο και ας ασχοληθούμε με το σημαντικό ζήτημα που θέτεις:
«Και τι παράξενο: το πιάνο έχει ένα ηχόχρωμα, ο Chopin με τον Liszt δεν μοιάζουν όμως καθόλου!»
Αυτό πιστεύω συμβαίνει, διότι η εντύπωση που αφήνει το βασικό (εκ κατασκευής) ηχόχρωμα ενός οργάνου (και οι παραλλάξεις του που γεννώνται από τρόπους παιξίματος) είναι ουσιαστικά δευτερεύουσα εντύπωση, ενώ πρωτεύουσα εντύπωση είναι ένα συνολικότερο ηχόχρωμα που αναδύεται - να το ονομάσουμε ηχόχρωμα/περίβλημα - το οποίο επηρεάζεται από τη δράση που θα δημιουργήσει ένας συνθέτης μέσω της υφής των συνθέσεών του. Το ύφος λοιπόν διαμορφώνει αυτό το ηχόχρωμα-περίβλημα, και σ’ αυτό διαφέρει ο Σοπέν από τον Λιστ. Λέγοντας λοιπόν: «οι περιορισμένες κυματομορφές και οι περιβάλλουσές του κάνουν τα κομμάτια να μοιάζουν», νομίζω, έμμεσα εννοείς και το ότι απλώς όταν συνθέτουμε με το HighC δεν έχουμε ακόμα τιθασεύσει το μέσον έτσι ώστε να παράγουμε διαφορετικό ύφος. Και επειδή το HighC δεν είναι ένα μέσον-αυτοσκοπός (μπορεί βέβαια κάποιος να το δει και έτσι), αλλά είναι και ένα εργαλείο για την κατασκευή ενός προπλάσματος το οποίο θα μπορούσε να μεταγραφεί κατόπιν για ορχήστρα, ο προβληματισμός μας πρέπει να είναι γενικότερος. Θεωρώ λοιπόν, ότι ο εμπνευστής της πλατφόρμας Ιάννης Ξενάκης έχοντας δημιουργήσει, ως πρωτοπόρος, ένα συγκεκριμένο ύφος με το εργαλείο αυτό (επαναλαμβάνω, το εργαλείο με τη διττή του υπόσταση, ως αυτεξούσιο όργανο και ως εργαλείο κατασκευής προπλασμάτων), ουσιαστικά μας καταπίνει, όπως με τον ίδιο τρόπο κατάπιε ο Σένμπεργκ μια σωρεία ελασσόνων μιμητών, οπαδών, όπως θέλεις πες το. Η αναζήτηση μιας γλώσσας άλλης, και όχι της προφανούς που μας έχει διδάξει ο Ξενάκης και που βασίζεται στην κίνηση μεγάλων ηχητικών όγκων, με την χαρακτηριστική εμμονή της στην δημιουργία θεματικότητας βασισμένης όχι στα «παλαιά μέσα» όπως η μελωδία αλλά στα ηχητικά γεγονότα, η αναζήτηση λοιπόν μιας άλλης γλώσσας, είναι το ζητούμενο.

Μοιραία βλέπω να ενσκύπτει η αναγκαιότητα κατ’ αρχάς της αποσύνδεσης των εννοιών "μεγάλοι όγκοι", "μεγάλες ιδέες*", "μακροσκελή έργα". Πιστεύω ότι με την "Αρνητική Προσευχή" αποσύνδεσες τα δύο πρώτα από το τρίτο.

* Ίσως και αυτή είναι η αιτία που προσπάθησα με το βίντεο της Σάρισσας να απαλλάξω την ηχητική του έργου από τον όποιον φόρτο μεγαλοϊδεατισμού. Αυτό βέβαια δεν είναι αρκετό, όταν μάλιστα γίνεται με εξωμουσικά μέσα, όπως είναι η εικόνα. Θα μπορούσα, άραγε, να βάλω ως εικόνα και ένα απόσπασμα μιας ταινίας της Βασιλειάδου; Όχι, βέβαια, αν και θα είχε πλάκα. Το βιντεάκι που έφτιαξα έχει και αυτό ένα ύφος, ίσως λόγω της αμεσότητας των εικόνων πιο απτό από της μουσικής μου. Αλλά το μουσικό ύφος δεν χρειάζεται τα δεκανίκια της εικόνας -δεν ξέρω όμως αν οι "ιαχές" των φιλάθλων της Μαντζεστερ στάθηκαν ικανές να αντιστρέψουν τα βαρύγδουπα clusters της χορωδίας, ή αν οι έμμονες φράσεις του "ηλεκτρονικού κέρατος" προσέδωσαν θεματική σαφήνεια.

Από κει και πέρα, η θεματικότητα δεν πρέπει να δημιουργείται μόνον μέσα από τα ηχητικά γεγονότα, (κάτι που, πέραν μιας συνολικής αρμονικής κατεύθυνσης, επίσης επιτυγχάνεις με το ostinato σου στην Αρνητική Προσευχή - και το παράξενο είναι ότι αρκεί έστω και ένα ostinato με τις αναφορές του στο "παλαιό" ύφος για να δώσει μια φρεσκάδα).

Αυτές λοιπόν οι δύο βασικές κατευθύνσεις αν αλλάξουν με επιτυχία, τότε η περί του ύφους άποψη και το ύφος καθ' αυτό θα αλλάξει προς το ποικιλότερον και τα έργα θα αρχίσουν να διαφέρουν.

HighC σπουδή Νο 6, σάρισσα στ' όνειρο ενός αγοριού

η ζωγραφική παρτιτούρα

Η σπουδή αυτή γράφτηκε επί τω εορτασμώ της αναβάθμισης του HighC από δοκιμαστικό σε προφέσιοναλ, έναντι μόλις 29,99€. Έχω δε αρχίσει να συμπαθώ τον κατασκευαστή του, ονόματι Thomas Baudel - ομοιάζει ρομαντικός, ίσως και δονκιχωτικός - πάντα πρόθυμος συζητητής στο φόρουμ του και βεβαίως χέλπ ον λάιν. Άραγε εκτός από τον Δημήτρη Συκιά και εμένα κι άλλους πεντ' έξι, ασχολείται κανείς με αυτό το πρόγραμμα;

Κι όμως ο πρώτος εμπνευστής του πατριάρχη αυτού του τύπου προγραμμάτων (της ΠΟΛΥΑΓΩΓΙΑΣ), ο Ιάννης Ξενάκης, πίστευε ότι με την εξέλιξη της τεχνολογίας, προγράμματα βασισμένα στη λογική "ζωγραφίζω τη μουσική" θα έδιναν τη δυνατότητα στον καθένα, κυρίως μάλιστα στους μη μουσικούς με τη συμβατική έννοια, να χαρούν και να εξερευνήσουν τη μουσική δημιουργία, κι ίσως-ίσως κάποτε η σύνθεση με αυτή την "ζωγραφική" μέθοδο να έσπαγε τα στεγανά τού να είναι η μουσική δημιουργία προνόμιο ειδικευμένων και σπουδασμένων. Ίσως μάλιστα, αν αυτού του τύπου τα προγράμματα έμπαιναν από νωρίς στην γενική παιδεία, από το νηπιαγωγείο κιόλας, τότε κάποτε - άμποτε, θα γινόταν η ονειρεμένη σύγκλιση του μελλοντικού ερασιτέχνη συνθέτη με τον τωρινό επαγγελματία, και θα φτάναμε, λέει, σε μία παγκόσμια κοινωνία όπου όλοι θα ήταν "και συνθέτες".

Το κομμάτι αυτό το έστησα ζωγραφίζοντάς το στο HighC. Με τα προνόμια του προφέσιοναλ γιούζερ εξήγαγα τις διάφορες ομάδες γεγονότων-κυματομορφών ως wav και με τη βοήθεια του CUBASE συνδύασα αυτό το υλικό με δείγματα (samples) φωνητικών εφέ. Με τα λίγα ... περσικά που γνωρίζω, έκανα και τη μίξη.