επιστολή προς Χ. Ν.

περί την επίσκεψιν εις την Βιβλιοθήκην του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών:

Χ.Ν.,
που είσαι μακριά - έτσι δεν θα μπορούσες να έρθεις και στα γράφω - γεια και χαρά.

Σήμερα πήγαμε με παιδιά του Δημοτικού Ωδείου Πετρούπολης στο Μέγαρο Μουσικής – παιδιά εντός εισαγωγικών βέβαια, διότι επρόκειτο για μαθητές μέσης και ανωτέρας του πιάνου, καθώς και μαθητές ανώτερων θεωρητικών (πήγαμε με το πούλμαν του Δήμου - λεπτομέρεια: ένα κοριτσάκι γυμνασίου έπαθε ναυτία διότι καθόταν ανάποδα από την φορά του λεωφορείου και του δώσαμε να μυρίσει ένα νεράντζι).

Παρακολουθήσαμε μια ξενάγηση στην Βιβλιοθήκη του Μεγάρου (Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος Λίλιαν Βουδούρη) και μια παρουσίαση για τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Σοπέν. Την ξενάγηση και την παρουσίαση έκανε μία εξαίρετη μουσικολόγος και φλαουτίστα (μας έδωσε το μικρό της όνομα – Γκαμπριέλα) ιταλίδα, με άπταιστα ελληνικά, λίγο ιταλικώς τονισμένα (αυτό ήταν και κάπως εξωτικό), πολύ καταρτισμένη. Γοητευτική.

Ένα συναίσθημα στωικής λύπης που αισθάνθηκα, αναδύθηκε από το ότι, αυτά που προσφέρει η βιβλιοθήκη, ήδη κατά ένα μέρος – αρκετά μεγάλο αν πρόκειται για αυτό που ονομάζεται «βασικός κορμός γνώσης» - ο κάθε ενδιαφερόμενος τα βρίσκει στο ίντερνετ. Η αξία της αναδεικνύεται, λοιπόν, μόνο σε πολύ εξειδικευμένες αναζητήσεις, και έτσι αφορά μόνο σε λίγους.

Η έλξη μιας βιβλιοθήκης είναι απροσμάχητη, αλλά με τα δεδομένα των συγχρόνων ηθών χρηστικότητας, ίσως είναι κάτι το ξεπερασμένο. Όχι ως ταμείο φύλαξης της γνώσης, αλλά ως νοοτροπία χρήσης. Η συνήθεια που έχει εμπεδωθεί κυρίως στους νέους, ότι όλα γίνονται μέσω ίντερνετ, δύσκολα θα υπερνικηθεί, έτσι ώστε κάποιος νέος, έστω από περιέργεια να επισκεφτεί τη βιβλιοθήκη. Άλλωστε γνωρίζω ανθρώπους που έκαναν διδακτορικά μέσω των δυνατοτήτων συγκομιδής πληροφοριών που τους παρείχε το ίντερνετ αποκλειστικά. Από την άλλη, όλες οι "hardware" βιβλιοθήκες, όπως και του Μεγάρου, επικαλούνται  απαγορευτικές διατάξεις που εμποδίζουν έναν επισκέπτη να φωτοτυπήσει πάνω από 6 σελίδες ενός βιβλίου, όχι σύγχρονου, αλλά ενός έργου του Μπαχ π.χ., ενώ στην βιβλιοθήκη Petrucci στο ίντερνετ βρίσκεις ό, τι σχετικό θες. Και από την άλλη, η όλη παρουσίαση έγινε  από video-web με μουσική του Σοπέν, από διάφορους σολίστες και ορχήστρες, μέσω του You Tube, (καθώς και με φωτογραφίες και υλικό που με τρία κλικ το βρίσκεις επίσης στο ίντερνετ). Δηλαδή, εκεί δεν υπάρχουν πνευματικά δικαιώματα ... ?? φυσικά και παραβλέπονται, (ενώ νομικώς βεβαίως και υπάρχουν!!) – και πρόκειται, όπως όλοι το νιώθουμε λίγο ή πολύ, για τον νέο κόσμο που έρχεται. (Αλλά ας μην ξεχνάμε, ότι η επιγραφή στο μάρμαρον, κατά την αρχαιότητα, υπερίσχυε σε κύρος επί πολλούς αιώνες των παπύρων, παρ' ότι οι τελευταίοι ήσαν και πιο φθηνοί και πιο διαδεδομένοι).

Είχα λοιπόν την αίσθηση ότι επισκέφθηκα κάτι το χρηστικώς παρερχόμενο. Το οποίο, ωστόσο,  χτίστηκε με τόσα έξοδα.... Χαλάλι. Είναι μεράκι. Ταμείον, όπως προείπα.

Αυτό όμως που μου προξένησε ένα sic-σοκ, ήταν η πολύφημη, ξενάγηση στην «έκθεση» ο Σοπέν στο Παρίσι. Επρόκειτο, λοιπόν, για μια στάση μπροστά σε τρία σταντ τα οποία ούτε λίγο ούτε πολύ συνετίθεντο από φωτογραφίες εν είδει «αφισακίων», της αντίστοιχης ... εν Παρισίοις εκθέσεως.  Περίπου σαν να καθόμασταν να πίναμε μια ρακή και να σου έδειχνα τις φωτογραφίες από το πρόσφατο ταξίδι μου στην χώρα της ... Ουτοπίας. Κάτι που επίσης μέσω ίντερνετ θα μπορούσε να δει ο καθείς. Τέλος πάντων, αξία έχει η χειρονομία και η ανθρώπινη ένταση της επαφής. Ίσως, μόνη αυτή είναι (για πόσο;) ακόμη μια αξία την οποία δεν πρέπει να παραβλέπουμε.
Και σένα στα λέω όλα αυτά, επειδή θυμάμαι την παρατήρησή σου σε ένα διαδικτυακό μάθημά μας, ότι το πρώτο πρελούδιο του Σκριάμπιν για πιάνο μοιάζει πάρα πολύ με το πρώτο πρελούδιο του Σοπέν (από τα 24 και των δύο) – ακόμα και στην διάρκεια……,  Όποιος θέλει βρίσκει Χ.Ν.

ΥΓ 1 οφείλω μεγάλες ευχαριστίες στην Ρ. Χ. που διοργάνωσε την επίσκεψη....

ΥΓ 2 στο βάθος δεξιά της φωτογραφίας ο αειθελής αρχιμουσικός κ. Χ. Κ., μέλος του Δ.Σ. του Ωδείου.

Έ, όχι λοιπόν.... Τελικά ήταν καλά.....  Ανθρωπίλα.

Συνιστώ αυτές τις ακροάσεις (με την παρτιτούρα στο χέρι ει δυνατόν). Μια δεύτερη ακρόαση θα μπορούσε να γίνει κατ' αντιστοιχία, 1ο Σοπέν - 1ο Σκριάμπιν, και ούτω καθεξής.

ο Πολίνι ερμηνεύει τα 24 πρελούδια του Σοπέν, op. 28








 o Ανατόλι Βεντερνίκοφ ερμηνεύει τα 24 πρελούδια του Σκριάμπιν, op. 11










.....